اصطلاحات سینمایی

با برخی از اصطلاحات سینمایی آشنا شوید

هنر هفتم با بیش از 120 سال سابقه اگر چه در میان دیگر هنرها بسیار جوان است، اما به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین واحتمالا فراگیرترین هنرها شناخته می شود.

آشنایی با مفاهیم واصطلاحات مربوط به فیلم و سینما به تماشاگر کمک می‌کند که بیشتر با هنر هفتم آشنا شود. از این رو در این مقاله فهرستی از مفاهیم و اصلاحات پرکاربرد در سینما که به حوزه‌های مختلفی از جمله کارگردانی، فیلم‌برداری، صدابرداری و… تقسیم می‌شود جمع‌آوری شده و به صورت مختصر توضیحی در مورد آنها ارائه می‌گردد.

1 – اتالوناژ:

به اصلاح رنگ و نور فیلم، در مرحله‌ی پایانی تدوین می‌گویند که در آن نور و رنگِ تصاویر به گونه‌ای همسان اصلاح می‌شوند.

2 – اسکوپ

فیلم پرده‌عریض سینمایی است و در هنگام نشان دادن در تلویزیون، به‌صورت تصویری با قاب سیاه در بالا و پایین دیده می‌شود.

3 – آنونس

فیلم کوتاهی که برای معرفی و تبلیغ یک فیلم تهیه می‌شود.

4 – آیریس

آیریس یا دیافراگم، قطعه‌ای تعبیه‌شده در دوربین فیلمبرداری و عکاسی است که ساختمانی چون عنبیه‌ی چشم دارد و میزان نوردهی به نگاتیو را کنترل می‌کند.

5 – ایستمن کالر

نوعی نسخه‌ی منفی فیلم رنگی است که پس از تکنی‌کالر و برای رفع نقایص آن ابداع شد. در تکنیک تکنی‌کالر به علت استفاده از سه نوار فیلم، دوربینی سنگین‌تر و بزرگتر از دوربینهای عادی قابل استفاده بود. همچنین سهولت کار و ارزانی و امکان چاپ در تمامی لابراتورهای چاپ رنگی از دیگر مزایای ایستمن کالر است.

8 – اینسرت

تصویر کوتاهی که رابط دو تصویر دیگر است.

9 – بازگشت به گذشته (فلش بک)

نمایش صحنه‌های اتفاق‌افتاده در گذشته که در حال حاضر نشان داده می‌شوند.

10 – برداشت

به فیلم‌برداری از یک صحنه، برداشت می‌گویند که می‌تواند نمایی چندثانیه‌ای یا چنددقیقه‌ای باشد. برداشت ممکن است بارها تکرار شود.

11 – برداشت طولانی

نمای طولانی یا سکانسی که بدون قطع در یک برداشت گرفته شود.

12 – برداشت مجدد

فیلمبرداری مجدد از صحنه‌ای که مورد قبول کارگردان واقع نشده است. ممکن است بخاطر ایراد در بازی، گفتگو، نور، صدا و ورود غیرمنتظره‌ی افراد به کادر و یا هر ایراد غیرقابل‌پیش‌بینی دیگر، برداشت مجدد صورت گیرد.

13 – برش (قطع یا کات)

قطع صحنه یا نما، اصطلاحی است تدوینی (مونتاژی) که با برش راشها در نهایت فیلم توسط مونتاژگر براساس دکوپاژ آماده می‌شود.

14 – بک‌گراند

صداها، اجسام و مناظری را که درعمق تصویر دیده یا شنیده می‌شوند بک‌گراند می‌گویند.

15 – بوم

میله‌ی قابل انعطافی است که میکروفون را بر سر آن نصب می‌کنند و برای صدابرداری به کار می‌رود. کاربرد آن نزدیک ساختن میکروفون به بازیگران در حال گفتگو یا منابع صدایی مختلف است.

16 – پال

نوعی سیستم ضبط و پخش ویدیویی که اکنون در ایران استفاده می‌شود.

17 – پاناویژن

نوعی روش فیلمبرداری برای نمایش بر روی پرده‌ی عریض است که بر روی فیلم نگاتیو 70 میلیمتری انجام می‌گردد. سپس این نگاتیو یا روی فیلم پوزیتیو 70 میلیمتری نمایش داده می‌شود یا از طریق عدسی آنامورفیک روی فیلم 35 میلیمتری چاپ می‌گردد. در نهایت فیلم 35 میلیمتری به وسیله عدسی دیگری منبسط و روی پرده نمایش تابانده می‌شود.

18 – پرده‌عریض

پرده‌عریض به ابعاد تصویری گفته می‌شود که در مقایسه با استاندارد تصویر 35 میلیمتری که 33/1 به 1 است (اگر طول تصویر 33/1 متر باشد عرض آن 1 متر خواهد بود) دارای استاندارد آمریکایی یعنی 85/1 به 1 است.

19 – پلان (نما)

از لحظه‌ی روشن شدن دوربین فیلم‌برداری تا لحظه‌ای که کارگردان کات می‌دهد، یک پلان شکل می‌گیرد. پلان گاهی در برداشتی بسیار بلند انجام می‌گیرد که به آن «سکانس پلان» گفته می‌شود. هر صحنه از یک یا چند پلان تشکیل شده است.

20 – پن

حرکت دوربین بر محور ثابت به سمت راست وچپ، مانند آدمی که ثابت ایستاده و با گردش سر حول محور گردن، به سمت راست یا چپ نگاه می‌کند. این نگاه ممکن است نرم و آرام یا تند و سریع باشد.

21 – پن شلاقی

چرخش سریع دوربین از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر که در اثر آن تصویر ناواضحی از صحنه یا صحنه‌ها به چشم تماشاگر می‌آید. این تمهید معمولا برای نقطه‌گذاری در فیلمهای خاصی به کار می‌رود.

22 – پوزیتیو

نسخه‌ی مثبت از فیلم، که در لابراتوار از روی نگاتیو (منفی) تهیه می‌شود و تصویر واقعی سوژه است.

23 – تایتل

هر نوشته‌ای که روی تصویر می‌آید.

24 – تیتراژ

قسمت ابتدا و انتهای برنامه که به معرفی برنامه و عوامل ساخت می‌پردازد.

25 – تراولینگ

حرکت دوربین به جلو یا عقب صحنه بر روی ریل را تراولینگ می‌گویند.